Hamna Shida Deel 1

Ons laatste verhaal is TE lang geleden, en meestal is dat bij ons niet zo’n goed teken. Voordat wij jullie het hele plot deelgenoot maken, willen wij jullie alvast verzekeren dat wij gezond en wel in Dar es Salaam zitten.

Laten we beginnen met de tijd terug te draaien en vertellen over Bukoba. Dit verhaal loopt tot eind april. Daarom hebben wij het ook Hamna Shida Deel 1 genoemd. Hamna Shide betekent ´Geen Probleem´     

Bukoba en meneer R.

Bukoba is een klein stadje aan het Victoriameer met weinig blanken, waar de supermarkten en de beter gesitueerde winkels in handen zijn van of rijke Tanzanianen of Indiërs. De stad wordt gescheiden door de airstrip en iedereen lijkt kosten te maken om de kosten te bekostigen. Goede koffie, of een lekker plekje om te zitten hebben wij helaas niet gevonden. 

Aan het kleine strandje van het Victoriameer was het prima vertoeven; er is een plekje met schommels en een glijbaan en twee houten 2x2 meter hutjes waar je in hutje 1 drankjes kan kopen en in hutje 2 patat met ei, chapate en uiteraard iets met kip. Voor ons was mierzoete thee met masalakruiden meer dan voldoende.

De markt en de daarom heen gaande in dampatroon gelegde straten waren vol met beweging en potentiële (Chinese) koopwaar. Aan het einde van een weg zat de Azania bakery, waar je ‘ik-kijk-dwars-door- je-heen-brood’ kon kopen, het beste van de stad. Hier en daar was een supermarkt, zoals Fido Dido, waar je moest zijn voor je pasta, of olijf olie. Op de markt was het handelen, praten doen, en elke verse groente en fruit voor een prikkie!

Vanaf de Balamaga lodge zou meneer R, de projectmanager van Kashambya Hospital, ons gaan helpen met een huisje in Bukoba of Kashambya, omdat ons huisje bij het ziekenhuis nog lang niet klaar was. Dat schoot niet op. In eerste instantie wilde hij ons in de peperdure B&B laten zitten. Hij nam zijn telefoon niet op, reageerde niet op appjes of op sms. Afspraken in de trend van 9 uur in de ochtend liepen uit op wachten tot half 6 in de middag. Uiteindelijk hebben wij 2 huizen gezien in een week en besloten wij maar voor de eerste te gaan.  Daar hebben wij tot 19 mei gewoond.

Het was een prima plek hoog op de heuvel, waar je heel Bukoba en het Victoriameer kon zien (zie ook omslagfoto). Dagelijks zagen wij de regenwolken samen komen, het daarbij gepaarde grommen en de moskee en kerk door het dal omhoog schallen. Het was natuurlijk ook ramadan.

Het had 4 slaapkamers, twee badkamers en dus voldoende ruimte voor de kinderen om zich helemaal te vermaken. Het was ook keihard regenseizoen en alles werd nog groener dan het al was.

Kashambya Hospital

Ondertussen was Werner vanaf 3 april dagelijks naar Kashambya hospital aan het rijden. Het eerste stukje vanaf ons huisje in Bukoba was extreem slecht off road, waarna de weg overging in asfalt tot aan Gera. Je reedt de bergen meteen op en af; en het laatste stukje was off road bergafwaarts. Met name tijdens de regen waren dit prachtige rivieren. De mountainbike heeft ook dit stukje leren kennen. En de meeste mensen vonden dat maar heel erg raar.

Als verbaasd of verbijsterd begonnen ze te lachen om die witte op die fiets, in zo’n strak pakkie. En al klimmend en happend naar adem wilden ze dan een gesprek vanaf de boda boda beginnen. Iets wat die witte in dat pakkie nou niet echt kon waarderen, maar er ook geen adem voor had om er iets van te zeggen.  530 hoogtemeters op 30 km.

Kashambya Hospital lag aan het einde van het dorp en zag uit over een prachtig dal/moeras. Alleen geen patiënten. En onderweg van Dar naar Bukoba leerden wij al dat het ziekenhuis niet geregistreerd was, dus voorlopig ook geen werkvergunning. Daarbij schoot de art registratie ondanks bellen en mailen niet op. Er was 500 USD voor betaald, maar de autoriteiten weigerde het vrij te geven. Het kon wel als wij nog eens 700 USD betaalden, dan kon het dezelfde dag nog. Leek ons geen zuivere koffie. Zometeen meer hierover.

Dus wij zagen de bui al hangen dat wij waarschijnlijk eind mei het land uit en in moesten, maar begin april waren wij nog vol goede hoop.

Elize en de meisjes rommelden lekker in huis, Werner ging naar het ziekenhuis. Er waren geen patiënten, maar hij besloot dagelijks dan maar KiSwahili te gaan leren. En er was de hoop dat als Dr B, de directrice van de instelling,  die half april zou komen, de dingen wat sneller zouden gaan.

Van de heer R hadden wij niets meer vernomen. Hij was in bezit van het contract met de huiseigenaar, denken wij.

Omdat je niet 8 uur lang kan zitten en leren, ga je met je andere collega’s praten die ook niets te doen hebben. Om even te schetsen wat er in Kashambya neergezet was:

1)     Een gigantisch bedden huis inclusief ventilatoren op elke kamer, op elke afdeling meerdere toiletten en douches.  Overal westerse/Amerikaanse bedden vanuit de containers.

Geen patienten

2)     Een OPD (poli) met 3 artsen kamers, een groot lab, een grote apotheek, een normale administratie.

Geen patienten

3)     Een kantine voor het personeel met toiletten en extra kamers. In die kamers sliep 1 arts en de apotheekassistent. De kantine was niet operationeel

4)     Een groot hekwerk met 3 stalen poorten. En een huisje voor de bewaker

5)     In aanbouw was het operatiecomplex, met kamers zo groot dat je 3 olifanten tegelijkertijd kon opereren. Toen wij daar kwamen was de electra, de ramen, de afwatering, de deuren allemaal niet af. En op die deuren komen wij nog terug.

6)     In aanbouw een wasserij. Maar dat was nu de werkplaats van de timmermannen en de andere werkers.

7)     2 huisjes voor 2 artsen

Er waren 3 artsen, 2 verloskundigen, 1 accountant, 4 verpleegkundigen, 1 apotheekassistent, 1 laborante, 1 bewaker. Nogmaals er waren geen patienten.

Officieel was het ziekenhuis niet open. Al snel leerden wij van de collega’s dat het ziekenhuis eerst af moest zijn voordat het geregistreerd zou kunnen worden. Daarvoor is een inspectie nodig. EN wat je op geeft, zal worden geinspecteerd. Maar dat moest dus nog gebeuren.

De eerste 2/3 weken vlogen voorbij. We leerden Bukoba kennen, het ziekenhuis en de weg er naartoe. Maar er begon al vrij snel iets te knagen.

Want de vraag is natuurlijk: waarom open je een ziekenhuis, zonder dat het eigenlijk open mag, en waarom heb je personeel dat heel de dag zit te wachten totdat het naar huis mag?

Dr B

Dr B belde ons op in augustus 2021. Let op de tijdslijn met wat collega S in de volgende paragraaf gaat delen! Zij arriveerde op 13 april in Bukoba.

Dr B heeft 4 broers, zij is de jongste en heeft het geluk gehad dat zij naar de USA mocht, is gebleven en mogelijk internist is geworden. Deze grond is in bezit van de familie en zij heeft het niet hoeven kopen. DIt ziekenhuisje dat in den beginnen maar af en toe open ging, is gesticht door Jambo Tanzania. Hoe op de website JamboTanzania, de NGO waarmee zij vanuit de USA het project steunt, geschatte kosten van 1 miljoen USD komt te staan is mij een raadsel, gezien de spotgoedkope prijzen hier van cement, hout en stenen, onmogelijk, maar dat wisten wij in Nederland nog niet.

Dus wij wachten op de komst van Dr B, in de hoop dat de gebouwen eens afkomen en de rest ook. Met haar komst resoneerde de grote worden : ‘this month everything will be finished’ 

En ook dat kwam niet uit.

De deuren van alle onaffe gebouwen worden gemaakt, op maat, door timmermannen, helemaal uit Mwanza. Er werd ons vertelt dat ze daar beter waren, maar achteraf zit het verhaal anders in elkaar.

Want het aantal timmermannen reduceerde van 6 naar 1 in de totale periode dat wij in Kashambya waren.

Ze kregen namelijk niet betaald.

En dus konden ze geen lokale arbeidskrachten meer krijgen.

Registratie zaken

Om een verblijfsvergunning te krijgen heb je een werkvergunning nodig (in ons geval dan, want je kan ook een volunteer visa krijgen of een bedrijf starten). Voor een werkvergunning als arts heb je eigenlijk heel simpel gezegd twee dingen nodig

1)     Een arts registratie

Deze was begin maart online betaald en we wachten nu op het papiertje.

Volgens Dr B kon dit rustig een half jaar duren.

Samen met collega S probeerde Werner dagelijks te bellen en er druk achter te zetten. Veelal werd niet opgenomen, was er een meeting of kreeg je de opmerking extra te betalen. Zoals eerder al geschreven kon het voor een luttele 700 USD zo geregeld worden; en de registratie zelf kostte al 500 usd.

2)     Een registreerde werkplek

Voor stap 1 was de oplossing naar Dodoma gaan. Dat is de hoofdstad waar de regeringsgrijsheid is gevestigd is. Maar een werkplek registreren moest toch echt gebeuren door Dr B en de heer R. Dus hebben wij vanaf onze komst duidelijk gevraagd of zij dat willen doen. Via mail, via telefoon en app. En telkens was de opmerking ‘no worries, all will be fine’ 

En toen moest Werner in eens mee naar de Immigration Officer. De opmerking waarmee R ons belde was “Where are you, I need you in town!’

Vervolgens zit Werner bij de immigration officer samen met R. Van te voren hoorden wij dat het heel moeilijk was om bij deze man in zijn kantoor te komen. Maar het ging zo:

R komt binnen groot iedereen, hoeft zich niet te registreren en loopt naar boven. Bij de secetaresse van de immigratie meneer vertelt hij dat Rahym er is. En nog geen minuut later gaat de deur open en groeten de twee vrienden elkaar. 

En de immigratie meneer vertelt ons dat Werner zijn arts registratie moet regelen en dat het ziekenhuis moet worden geregistreerd. Dit was 20 april 2022. 

Aan De Andere Kant

Werner voelde zich op eens aan ´de andere kant staan´.

Geschreven op 22 april 2022

Ik sta aan de andere kant! Een tropenarstige observatie!  Besef ik mij op eens. Raar! Onwerkelijk, maar heel erg leerzaam.

Het is niet mijn project, ik heb niets in te brengen in waar de volgende gebouwen komen te staan. Het hoeft mij niet te boeien waar wat in welke la ligt. Ik hoef mij niet bezig te houden met details en al helemaal niet met de grote lijn. En ik was dat juist zo gewenst in Oeganda op ons eigen project. Ook in Nederland als ZZP’er dacht ik dat ik wel eens mee mocht denken hoe iets op de werkvloer teweeg moest komen, maar nu ben ik gewoon employee.

En er is niets te doen. Er worden heel wat films afgekeken door de accountant, de verpleegkundigen en de laborante. Mijn collega artsen zitten allebei wat anders te doen. De jongste, is net uit de schoolbanken, en speelt aan de lopende band spelletjes op zijn telefoon. De oudste loopt als een soort opzichter van de laundry, naar het operatiegebouw waar ze deze week na de ramen ook begonnen zijn om de electra te maken. En vandaar gaat hij naar het gebouwtje verder op waar hij en ons huisje worden afgemaakt.

Gisteren belde hij mij of ik daar even wilde komen. Er was een vraagje.

Ik liep, opgestaan van mijn swahili leerwerk, door de lege OPD, langs de lege wachtkamer van het lab, langs een leeg beddenhuis, langs een leeg operatiegebouw in afmaak, langs een ontgonnen strook waar er al gestart wordt met bouwen van een radiologie gebouw inclusief ct scan, mammografie en mri scan. Daarna is een hek en loopt de weg naar beneden. Er staan daar twee aan elkaar gelijmde huizen. 

Hij staat in onze toekomstige woonkamer. Ze hebben de muur tussen de twee kleine kamers eindelijk weggehakt. (wij hebben nu niet eens de energie om deze strijd op te schrijven) De vraag is of de deur moet blijven. Ik zeg meerdere malen dat dat niet hoef. Ik zeg ook meerdere malen dat ze het hout van de deur posten mogen gebruiken voor andere doeleinden. Het cultuurverschil zit in dat alles afsluitbaar moet zijn en dat er veel kamers moeten zijn met een deur, terwijl wij juist een grote ruimte willen voor de kinderen.

De deur zal er dus wel komen.

Het was niet de opdracht van R aan de aannemer. Zo wilde R ook dat er een hoge muur op de nieuwe grotere veranda kwam, maar dan is mijn uitzicht weg. En op de andere zijden zouden mijn jonge dochter zo 10 meter de diepe in kunnen vallen. Daarom riep hij mij. vervolgens ging er een telefoontje van de baas van de werkers naar de heer R. Wie betaalt, die bepaalt?

Ik dankte mijn collega. En we raakten aan de praat.

Werner leerde veel. Hij kwam helemaal uit Lindi!! Dat is de andere kant van het land. Het moet in september zijn geweest, vertelde hij. (Dr B belde in ons in augustus). Er was hier niets. Dr B moest nog komen. Meneer R stopte hem in The Perfect Lodge in Bukoba en liet hem daar drie weken wachten. Hij kende de plaats niet, moest alles zelf organiseren. Dus..

hij ging terug naar Lindi. Zijn vrouw was toen hoog zwanger en moest een keizersnede krijgen. Dat is gelukkig allemaal goed gegaan.

‘Can you imagine I was not there and I was here, but nothing happened’

‘A lot of things went through my mind’

‘How many times did you think of going back?’ I asked.

Hij lachte dat hij er de hele tijd aan dacht.

Een verhaal van verwachtingen en een verhaal van voorgehouden vissen die nu pas bijna klaar zijn. Hij vertelt dat de operatiekamer eind vorig jaar klaar moest zijn, maar mogelijk is dat pas in mei dit jaar het geval.

Hij vertelt dat hij heeft geadviseerd om te wachten met het openen van het ziekenhuis, want het stond niet geregistreerd. Hij kreeg namelijk een telefoontje van een district health officer dat ze hier diensten deden die helemaal niet geregistreerd waren.

Dus geen grote openingsceremonie. Geen outreach. Wachten, wachten, wachten.

In totaal waren er maar 130 patienten vanaf oktober 2021!!!      Dat is er minder dan 1 per dag.

We grappen verder. In de dunne regen is het voor mij zwoel. Het lijkt er op dat we hetzelfde erin staan. Waarom zo geadvanceerd als de basis nog niet klaar is? Waarom een ct scan hier willen brengen, als er nog geen bevalling is gedaan? Dat soort punten. Het lijkt erop dat Dr B wel heel erg van goede huizen is, maar het zo druk heeft dat luisteren niet meer lukt?

‘The problem’, vervolgt hij,’is not Dr B but mister R. He is a business man, he doesn’t know anything. He doesn’t call back, he is not aware, but he is the projectmanager’

Dus wat doen we?, vraagt Werner

‘Well we wait and do whatever for we are employed herefor’

En vandaag gebeurde een nijpend voorbeeld daarvan. Want Dr B kwam die middag met chauffeur weer even act de presence geven.

Het zet zich uit de auto. De auto komt omhoog. Als de chauffeur is uitgestapt hebben de wielen weer ruimte. Het loopt naar de opd en vraagt, na goedemiddag gezegd te hebben, aan mij wie er binnen is. ‘that is a government car’, vervolgt ze. Geen idee zeg ik, en er blijkt iemand van het pensioen bij mijn collega te zitten.

Er is blijkbaar iemand gekomen om te vertellen dat het salaris allemaal leuk en aardig is, maar 20% van het salaris is pensioen en dat moet naar hun toe. Ze werd afgedaan met de woorden dat zij ons eerst maar eens uitleg moeten geven.

Ik vertel dat er een patiënt is opgenomen door mij. ‘Ow congratulations’ ZO heerlijk Amerikaans. Lang verhaal kort, deze patiënte moet een curettage. Er staan hier volle containers met spullen, maar niemand weet wat er allemaal in zit, dus moet er uit Bukoba een curettage set worden geleend en dan mag ik het morgen doen, omdat de rest niet weet hoe dat moet. Als het al komt. Straks meer.

Ik leer zo veel op een paar dagen. Als ik mijn mond maar houd. 

We lopen, langzaam, naar de dame toe. Ja die moet een curretage is iedereen het nu over eens. Daarna lopen we, langzaam, we stoppen vaak om te horen wat er allemaal moet gebeuren en wat ze heeft gedaan, naar de huizen in aanbouw. 

‘This is going to be nice’

En ik moet op de foto. Het is geen vraag namelijk. In eens ben ik de sieraap, de exoot, de witte op de foto voor de sponsoren. En niet alleen daar, maar ook op de operatiekamers. Met mij collega’s. Daar zijn dus twee mannen al twee dagen bezig lampen op te hangen en schakelaars te plaatsen. We moeten in eens vegen van Dr B. En zo staan drie artsen in eens te vegen en kijkt de kolos toe.

Ik geef toe dat het wel fijn was, om eindelijk wat te doen.

Omdat ik deze tour dagelijks in 5 minuten erdoorheen ram, ben ik nu na 60 minuten eigenlijk wel een beetje klaar als ik ook nog mee moet naar de Laundry. 

Tussendoor keek ik naar mijn collega’s, die keken ook naar mij en naar elkaar. We spelen een spel. Ik sta in eens aan de andere kant. Gebeurde dit ook op ons project in Oeganda? Zou ze het door hebben? En ik krijg in eens medelijden met haar. Met het hele project.

De primary en secundary school zijn uit en iedereen roept naar de mzungu, iedereen wilt een glimpt van dit hele witte mens zien.

Wat heb ik gedaan in op ons project wat ik hier zie? We let them do there thing and when they go back we do our own thing again.

Containertje openen

Met de komst van Dr B moesten ook de containers open. Ze wist niet meer wat er nou in zat, en de paklijst was kwijt…. De container ging open op 23 april. Dat was sowieso een prachtige ochtend, laat ons daar over vertellen: Een dag eerder was een dame met een missed abortion opgenomen, die een curretage moest krijgen. Daar was iedereen het over eens. Werner was de enige die de echo kon maken en beoordelen. (in de paragraaf hierboven werd al kort de curretage aangehaald) Maar ondanks het kapitaal aan spullen en 4 VOLLE containers, wist niemand, ook DR B niet, of er ergens een curretage kit moest zijn. We namen de dame op, en collega dokter M, ging naar Bukoba om zelf een curretage set te lenen. De volgende ochtend was hij om 1100 uur aanwezig. Er was geen intraveneuze anesthesie of pijnstilling en ondanks herhaaldelijk vragen aan de verpleegkundige werd de tramadol pas op tafel gegeven. Dus Werner ging de ingreep doen, terwijl de rest toe keek. 

Na de geslaagde ingreep, moesten wij in de brandende zon een container leegruimen. Dr B zat met al haar plooien ondertussen als een donkere slavensdrijfster in een ander tijdperk orders uit te delen en bewoog zo min mogelijk.

Aan het einde van de dag moest alles er weer in, en gingen er een paar dozen naar het ziekenhuis, maar er ging een grote pick up lading nieuwe goederen vanuit de VS naar haar eigen huis in Ramishenwe. Dat vonden wij (wij en het ziekenhuis personeel) wel raar. En overal was collega S de Sjaak. Bij elke doos of bij elk voorwerp schreeuwde zij zijn naam door de lucht. Het was triest.

Verjaardag Deel 1

Hier hebben wij Rosalie haar vierde verjaardag ook gevierd. Slingers en cadeaus waren meegenomen en ze straalde toen ze dat zag. Er moesten ook nog ballonnen komen, want zonder ballonnen voelde Rosalie zich niet jarig. Dus zo gezegd zo gedaan.

Wij hebben de slingers dagelijks opgehangen en na de verjaardag van onze mooiste oudste dochter ook laten hangen.

De nog in Nederland gekochte verfspullen genoten meteen veel aandacht en ook voor Madelief die heel snel gaat in al haar vaardigheden was gedacht. Die kreeg wat verschillende kleurtjes klei.

Onze kinderen hebben wij al deze tijd buiten beschouwing gelaten, en wij hebben ook getracht hen uit de storm te houden. Zij hielpen Elize mee pizza maken, of gingen met de bal buiten spelen. Het feit dat het rijden klaar was en wij eindelijk een plek hadden, was voor de kinderen fijn, maar het zou helaas maar voor een paar weken zo zijn.

Als u dit heeft uitgelezen en heeft begrepen, dan krijgt u van onze kant al een applaus!

Het is echter pas deel 1 en dit verhaal loopt tot de verjaardag van Rosalie. Omdat er nog heel heel heel veel meer gebeurd is de afgelopen 6 weken, proberen wij volgende week ‘Geen Probleem Deel 2’ de publiceren. 

Zoals aan het begin geschreven: wij zitten nu goed en wel in Dar es Salaam.

In Hamna Shida Deel 2 proberen wij de periode van Rosalie haar verjaardag tot de komst in Dar es Salaam te beschrijven..

Dikke kuss

MREW